4 sposoby na zarządzanie w świecie VUCA

Współczesne otoczenie firmy, określane jako świat VUCA albo świat SPAM’u, wymaga od menedżerów kompetencji w obszarze zarządzanie zmianą.

Skuteczny menedżer potrafi odnaleźć się w burzliwej rzeczywistości określanej jako VUCA. VUCA to akronim wprowadzony przez amerykańskich wojskowych strategów z U.S. Army War College na określenie sytuacji, jaka powstała po zakończeniu Zimnej Wojny: Volatility (zmienność, ulotność), Uncertainty (niepewność), Complexity (złożoność) i Ambiguity (niejednoznaczność). Każda z wymienionych cech nowej rzeczywistości stanowi wyzwanie dla menedżera i wymaga przemyślanego podejścia.

Cztery wyzwania

Jakie wyzwania niesie świat VUCA?

Volatility (zmienność, ulotność)

• Charakterystyka: Wyzwanie stanowią szybkie zmiany przebiegający w sposób chaotyczny, uniemożliwiający określenie jakichkolwiek trendów lub znalezienie wzorców postępowania.
• Przykłady: niestabilność systemu prawnego np. wprowadzenie tzw. opłaty paliwowej czy nowego podatku, zmiany zamówień usług związane z klęskami żywiołowymi np. trzęsienie ziemi we Włoszech, wybuch wulkanu na Islandii.
• Skutki: W efekcie szybkości zachodzących zmian długoterminowe szczegółowe plany tworzone przez menedżerów ulegają szybko dezaktualizacji. Wynika to z faktu, że warunki i założenia na bazie których tworzono plan np. 12 miesięcy wcześniej, już się zmieniły. Stąd płynie wniosek, że im więcej czasu spędzamy na planowaniu, tym większa szansa na to, że plan będzie nieaktualny już w momencie jego prezentacji.

Uncertainty (niepewność)

• Charakterystyka: Wyzwanie wiąże się faktem, że na podstawie doświadczeń z przeszłości trudno jest wnioskować o przyszłości. Pojawiają się wciąż nowe wyjątki od reguł, a nawet wyjątki od wyjątków, a same reguły tracą swoją aktualność.
• Przykłady: utrata klientów w wyniku zmiany dostawcy, nieprzedłużenie lub cofnięcie koncesji, pojawienie się nowego konkurenta lub porozumienie konkurentów skierowane przeciw naszej firmie.
• Skutki: W warunkach niepewności menedżerowie mają niski poziom świadomości i zrozumienia występujących zdarzeń i problemów. W efekcie trudno jest przewidzieć jaki będzie skutek podejmowanych działań, co może prowadzić do wydłużenia procesu planowania (aby zmniejszyć niepewność). Redukcja niepewności może prowadzić do spełnienia się menedżerskiego powiedzenia: jeśli chcesz być czegoś na 100% pewny, będziesz na 100% spóźniony.

Complexity (złożoność)

• Charakterystyka: Wyzwanie stanowią nakładające się na siebie różne obszary działalności oraz wpływ czynników zewnętrznych, co powoduje trudności w identyfikacji łańcucha przyczynowo-skutkowego podejmowanych działań i pojawiających się problemów.
• Przykłady: działalność na rynkach różniących się regulacjami prawnymi, procedurami, taryfami celnymi, językami i kulturą.
• Skutki: Menedżerowie są w posiadaniu części informacji lub mogą przewidzieć niektóre zdarzenia, ale liczba i natura analizowanych danych wpływają na proces podejmowania decyzji.

Ambiguity (niejednoznaczność)

• Charakterystyka: Wyzwanie stanowią niejasność sytuacji, szansa na błędne odczytanie sygnałów płynących z otoczenia, mnogość znaczeń oraz brak wcześniejszych doświadczeń w danym obszarze. Oznacza to działanie w terenie określanym jako „nieznane nieznane” (unknown unknows).
• Przykłady: wejście na całkiem nowy rynek lub zaoferowanie usługi spoza tzw. kluczowych kompetencji firmy, spory związane z interpretacją przepisów prawa.
• Skutki: Menedżerowie wychodzą poza swoją strefę komfortu i podejmują działania o zwiększonym ryzyku albo w obawie przed ryzykiem wstrzymują się od podejmowania decyzji.

4 sposoby na radzenie sobie w świecie VUCA

Świat VUCA wymaga zwracania uwagi na otaczające nas zmiany oraz kompetencji menedżerskich w obszarze zarządzania zmianą. Bob Johansen, z Institute for the Future, zaproponował, aby menedżerowie w odpowiedzi na sytuację VUCA zdobyli następujący zestaw umiejętności: Vision (Wizja), Understanding (Zrozumienie), Clarity (Jasność), oraz Agility (Zwinność), który nazwał „VUCA Prime”. Główne wskazówki dla menedżerów zestawiono w tabeli poniżej.

Polski ślad

Omawiając rzeczywistość VUCA warto wspomnieć, że istnieje polski akronim opisujący zmienny świat, zaproponowany przez Wiesława Grabowskiego – SPAM.  SPAM to Szybkozmienność, Płynność, Arcyzłożoność i Mętność. Czy przyjmie się w polskiej literaturze biznesowej?

Udostępnij na: